(Ἑβρ. θ΄, 11-14)
Ἀδελφοί, Χριστὸς παραγενόμενος Ἀρχιερεὺς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν διὰ τῆς μείζονος καὶ τελειοτέρας σκηνῆς, οὐ χειροποιήτου, τοῦτ᾽ ἔστιν οὐ ταύτης τῆς κτίσεως, οὐδὲ δι᾽ αἵμα τος τράγων καὶ μόσχων, διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ ῞Αγια, αἰωνίαν λύτρωσιν εὑράμενος. Εἰ γὰρ τὸ αἷμα ταύρων καὶ τράγων καὶ σποδὸς δαμάλεως ῥαντίζουσα τοὺς κεκοινωμένους ἁγιάζει πρὸς τὴν τῆς σαρκὸς καθαρότητα, πόσῳ μᾶλλον τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὃς διὰ Πνεύματος αἰωνίου ἑαυτὸν προσήνεγκεν ἄμωμον τῷ Θεῷ, καθαριεῖ τὴν συνείδησιν ὑμῶν ἀπὸ νεκρῶν ἔργων εἰς τὸ λατρεύειν Θεῷ ζῶντι;
Ερμηνεία
Ένα λειτουργικό τύπο της Παλαιάς Διαθήκης επικαλείται ο Παύλος, για να τονίσει μια πραγματικότητα. Οι Εβραίοι είχαν σε μεγάλη υπόληψη τον αρχιερέα του Ναού του Σολομώντα. Όπως είναι γνωστό μια φορά τον χρόνο ο αρχιερέας των Ιουδαίων έμπαινε στα άγια των αγίων του Ναού, ράντιζε με αίμα ταύρων και μόσχων τον χώρο και έκανε δεήσεις για τον λαό και τον εαυτό του. Με την τελετουργική αυτή πράξη καθαρίζονταν οι Ιουδαίοι από τα αγνοήματα και τις αμαρτωλές πράξεις για τις οποίες δεν είχαν άμεση ευθύνη, ή από κάποιο σωματικό μολυσμό, όπως π.χ. το άγγιγμα κάποιου νεκρού ή λεπρού «και εξιλάσεται το άγιον από των ακαθαρσιών των υιών Ισραήλ και από των αδικημάτων αυτών περί πασών των αμαρτιών αυτών» (Λευϊτ. 16, 16).
Η θυσία αυτή του Μωσαϊκού Νόμου είναι προεικόνιση της άλλης πραγματικής θυσίας, που είναι η σπονδή του αίματος του Χριστού. Το άμωμο και καθαρό αίμα του Κυρίου καθαρίζει τη συνείδησή μας από τα νεκρά έργα της αμαρτίας. «Νεκρὰ ἔργα τὰ πονηρὰ καὶ δυσώδη κέκληκε», παρατηρεί ο Θεοδώρητος Κύρου. Στην παλαιά εποχή το αίμα τράγων και μόσχων είχε τη δύναμη και καθάριζε τις σωματικές ακαθαρσίες των ανθρώπων, επειδή ήταν τύπος της πραγματικότητας του αίματος του Χριστού.
Ο τύπος της Παλαιάς Διαθήκης
Ο παλαιός λαός, γράφει, ο άγιος Μάξιμος, αποτελώντας τον τύπο αυτών, που θα πιστέψουν αργότερα στον Χριστό, τρώγοντας τις σάρκες των θυμάτων, έχυναν το αίμα στη βάση του θυσιαστηρίου αδυνατώντας εξαιτίας του νηπιακού λογισμού τους να επιτύχουν τη μυστική γνώση όσων γίνονταν. Αμυδρά μπορούσαν να καταλάβουν ακόμα κι αυτές τις φανερές διαταγές των τυπικών συμβόλων. Ο ισραηλιτικός λαός ζούσε σε μια παχυλή πνευματική άγνοια. Τα άγια των αγίων ήταν σκιώδης εικόνα του τωρινού καιρού της Εκκλησίας, «τούτου τοῦ νῦν ἐνεστῶτος», γράφει ο ι. Χρυσόστομος. Η λατρεία της Παλαιάς Διαθήκης (Ἑβρ. 9, 1) ήταν σύμβολα ή διατάξεις. Τα δώρα και οι θυσίες, που προσφέρονταν τότε, δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν εσωτερική τελείωση σ’ εκείνον που πρόσφερε λατρεία (9, 9). Δεν μπορούσαν να συγχωρήσουν μοιχεία, φόνο, ούτε ιεροσυλία. Απλώς είχαν περιορισθεί στη διάκριση των φαγητών και σε διάφορους καθαρισμούς του σώματος. Οι θυσίες δεν είχαν καμιά ουσιαστική δύναμη και ίσχυαν μέχρις ότου έλθει ο Χριστός, που είναι η πραγματικότητα των τύπων.
Η πραγματικότητα της Καινής Διαθήκης
Το αίμα είναι ό,τι πιο οικείο έχει ο άνθρωπος στη διάθεσή του, που μπορεί να το προσφέρει σαν το πολυτιμότερο δώρο και την ιερότερη προσφορά στον Θεό, γράφει ένας Επίσκοπος. Ο Κύριος ιερουργώντας τη σωτηρία μας πρόσφερε το αίμα του για μας, μια φορά στον Γολγοθά, αλλά και άπειρες φορές μέσα στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Το αίμα του Χριστού είναι η έκφραση της προσωπικής αγάπης του για μας, «όρος αγάπης ακρότατος». Το αίμα του Κυρίου έγινε λύτρο και ελευθερωτήριο των σκλαβωμένων ανθρώπων από τον διάβολο. Ο Κύριος έδωσε τον εαυτό του, για να βασιλεύσει στον άνθρωπο όχι δυναμικά, αλλά αγαπητικά. Ήθελε με το αίμα του να εξαγοράσει τη θέλησή μας, ώστε ελεύθερα να τον λατρεύουμε, να «έχομεν την απολύτρωσιν διά του αίματος αυτού» (Ἐφ. 1, 7).
Ο διάβολος σκοτισμένος νόμισε πως ο Κύριος είναι ένας κοινός άνθρωπος, γι’ αυτό και ήθελε να οικειοποιηθεί την ψυχή του παίρνοντάς τον στον Άδη: «Τὸ αἷμα ἐκεῖνο τὸ δεσποτικὸν χυθῆναι σπεύσας, τὸ μὴ μόνον ἀνεύθυνον, ἀλλὰ καὶ θεϊκὴν δύναμιν πλουτοῦν, οὐκ ἐπλουτίσθη ὑπ’ αὐτοῦ, ἀλλ’ ἰσχυρῶς ἐδέθη, παραδειγματισθεῖς ἐν τῷ Σταυρῶ τοῦ Χριστοῦ», δηλ. επέσπευσε να χυθεί το δεσποτικό εκείνο αίμα, που δεν ήταν μόνο ανεύθυνο, αλλά και γεμάτο θεϊκή δύναμη• όμως δεν πλουτίσθηκε απ’ αυτό, αλλά δέθηκε δυνατά, με το να τιμωρηθεί στον Σταυρό του Χριστού, γράφει ο Γρηγόριος ο Παλαμάς. Η προσφορά του Χριστού είναι η αναδημιουργία του κόσμου. Το πανάγιο αίμα του είναι ο σύνδεσμος των ανθρώπων, ο καθαρισμός του κόσμου. «Ἐξηγόρασας ἠμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ Νόμου τῷ τιμίω σου αἵματι», ψάλλει η Εκκλησία μας.
Η Ευχαριστιακή θυσία του Χριστού
Κάθε φορά, που τελείται η θεία Ευχαριστία πάνω στην αγία Τράπεζα, «εσφαγμένος πρόκειται ο Δεσπότης», είναι σφαγιασμένος ο Αμνός του Θεού. Κανένα άλλο γεγονός δεν είναι τόσο κατάλληλο για τον φωτισμό του νου, την κάθαρση του σώματος, τον αγιασμό, τη θέωση, τη μεταστοιχείωση και αθανασία του ανθρώπου, την αποτροπή των παθών και των δαιμόνων, όσο η συνεχής μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Θεανθρώπου. Κάθε φορά, που συμμετέχουμε στο τραπέζι της ζωής, ενωνόμαστε με τον Χριστό. Το αίμα του Χριστού γίνεται δικό μας αίμα, «καὶ μιγὲν τὸ αἷμα μου τῷ αἱματί Σου, ἠνώθην οἶδα καὶ τὴ θεοτητί Σοῦ», γράφει ο άγιος Συμεών. Γινόμαστε σώμα Χριστού, μέλη που λάμπουν, οστά από τα οστά του, σάρκες από τις σάρκες του (Ἐφ. 5, 30), άνθρωποι χαριτωμένοι, αφού από το πλήρωμα της χάρης του πήραμε χάρη (Ἰω. 1, 16). Το λύτρο του αίματός Του δόθηκε και δίνεται σε μας μέσα στο θειότατο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας.
Η συμμετοχή μας στη θυσία του Χριστού
Όλο και πλησιάζουμε στην εβδομάδα του Πάθους του Κυρίου, κατά την οποία τα αναγνώσματα, οι ύμνοι, το ύφος των ημερών μάς υπενθυμίζουν τη θυσία του αίματος του Κυρίου. «Ἐκεντήθης τὴν πλευράν, ἴνα κρουνοὺς ζωῆς ἀναβλύσης μοὶ», θα ψάλλουμε όλοι. Το πρόβλημα είναι η συμμετοχή μας σ’ αυτό. Είναι μια απλή συνήθεια ή ένα γεγονός, που επαναλαμβάνεται με τη μετάληψη μέσα μας; «Τιμήσατε τον Θεόν πλέον της συνήθειας», θα πει ένας Άγιος. Μας δίνεται η ευκαιρία να συσταυρωθούμε με τον Χριστό και να οικειοποιηθούμε το αίμα του με τη συμμετοχή μας στο Μυστήριο της Ευχαριστίας. Το αίμα του Χριστού είναι ποτό, που νεκρώνει τα εσωτερικά σκουλήκια της αμαρτίας, τα νεκρά έργα του σκότους, τα πάθη μας. Θα απαλλαγούμε από τη λύμη της αμαρτίας, όταν «μετά παρρησίας» κοινωνήσουμε τα Τίμια Δώρα. Η κατάλληλη προετοιμασία θα συμβάλλει σ’ αυτό. Εάν οι σφαγείς του Χριστού κρίθηκαν ένοχοι, πολύ περισσότερο θα αποδοκιμασθούν αυτοί, που θεώρησαν το αίμα του Χριστού «κοινόν» (Ἑβρ. 10,29).
Έχουμε τη μεγαλύτερη δωρεά του Χριστού σε μας, που είναι το πανάγιο αίμα του. «Ὢ τοῦ μεγέθους τῶν μυστηρίων», θα πει ο Καβάσιλας. Γίνεται μίξη του Θεού και του ανθρώπου, η πιο τέλεια ένωση.
Αγαπητοί αδελφοί, ας επιδιώξουμε με ταπείνωση να την πετύχουμε μέσα στη θεία Ευχαριστία, για να ζήσουμε αληθινά. Αμήν.
Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος